Việt Nam năm 2017: Nhận diện các cơ hội đối với FDI
Tiếp tục nổi lên là nền kinh tế hàng đầu ASEAN, đồng thời trở thành một nhân tố toàn cầu, 2016 là một năm thành công đối với Việt Nam.
Giá năng lượng và hàng hoá giảm cùng tình trạng hạn hán trầm trọng đầu năm 2016 khiến Việt Nam không đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7%, tuy nhiên, với mức tăng trưởng 6,2% so với năm trước, Việt Nam vẫn thành công hơn các nước láng giềng.
Đối với năm 2017, Chính phủ Việt Nam đặt chỉ tiêu tăng trưởng GDP là 6,7% còn tăng trưởng những năm tiếp dự kiến sẽ đạt ít nhất 7%. Dự báo tốc độ tăng trường này phần lớn là nhờ thương mại gia tăng. Năm ngoái, Việt Nam đã ký 01 hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu. Theo đó, bên cạnh các điều khoản khác, Hiệp định này quy định, đến năm 2018 sẽ xoá bỏ thuế mậu dịch. Do việc ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ đã dẫn tới sự sụt giảm khi Mỹ bãi bỏ Hiệp định TPP nên Việt Nam tiếp tục đa dạng hoá các đối tác kinh tế, chẳng hạn như thông qua việc tăng cường hội nhập ASEAN, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (bao gồm 3,4 tỷ người và có thể trở thành hiệp định thay thế cho Hiệp định TPP) và Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu.
Việt Nam đang ngày càng hấp dẫn đầu tư nước ngoài hơn khi tiếp tục đem lại những động lực đầu tư mới. Bài viết này phân tích thương mại Việt Nam năm 2016, nhận diện xu hướng và các cơ hội cho đầu tư nước ngoài năm 2017.
Phân tích FDI năm 2016: số lượng và đối tác
Các dòng vốn FDI đạt tầm cao mới
Do Việt Nam ngày càng dễ tiếp cận các khoản đầu tư nước ngoài nên các dòng vốn FDI trong những năm gần đây gia tăng mạnh mẽ và ổn định. Năm 2016, FDI tăng 24,4 tỷ USD, tăng 9% so với năm 2015. Trong số đó, 15,1 tỷ USD rót vào 2.556 dự án mới đăng ký, 1.225 dự án hiện được bổ sung 5,76 tỷ USD vào vốn của họ và các nhà đầu tư nước ngoài đã mua cổ phiếu của 2.547 công ty với tổng giá trị vượt mức 3,4 tỷ USD.
Hàn Quốc là quốc gia đầu tư FDI quan trọng của Việt Nam năm 2016 với tổng giá trị là 7 tỷ USD, phần lớn nhờ các khoản đầu tư của LG. Tổng cộng, các nhà đầu tư từ 95 quốc gia đã vốn hóa các cơ hội đầu tư tại Việt Nam. Hầu hết các khoản đầu tư đến từ Châu Á; quốc gia duy nhất ngoài Châu Á lọt vào top 10 nước nhà đầu tư FDI lớn nhất của Việt Nam là British Virgin Islands.
Xét về thương mại quốc tế, Việt Nam nỗ lực tăng xuất khẩu hàng năm thêm 8,6% vào mức tăng trưởng ấn tượng 29% năm 2015. Kết quả là, thương mại của Việt Nam năm 2016 thặng dư tới 2,1 tỷ USD, cao nhất trong sáu năm. Nhờ thương mại gia tăng, xuất khẩu và nhập khẩu tương ứng đạt 176,57 tỷ USD và 174, 47 tỷ USD nên tỷ lệ xuất khẩu trên GDP của Việt Nam hiện chiếm khoảng 90%, một trong những tỷ lệ cao nhất thế giới.
Các thị trường xuất khẩu hàng đầu trong 7 tháng đầu năm 2016 là Mỹ (22%), Trung Quốc (11,2%), ASEAN (9,9%), Nhật Bản (8,2%) và Hàn Quốc (6,2%), trong khi Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc (28,9%), Hàn Quốc (18,5%), ASEAN (14%) và Nhật Bản (8,6%). Liên minh Châu Âu là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất, giống với thương mại giữa Việt Nam với Mỹ, cán cân thương mại của Việt Nam với Liên minh Châu Âu tương đối khả quan.
Các ngành công nghiệp và các địa phương
Năm 2016 cho thấy, Việt Nam tiếp tục củng cố hơn nữa vị thế trung tâm sản xuất hàng đầu với phần lớn dòng vốn FDI chảy vào lĩnh vực sản xuất chế tạo, chiếm 63,7% FDI (15,5 tỷ USD). Tiếp theo là buôn bán ô tô, xe máy, và lĩnh vực bất động sản.
Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương nhận FDI lớn của Việt Nam, thu 3,4 tỷ USD (14%) trong tổng số vốn FDI. Các địa phương nổi tiếng khác là Hải Phòng, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai, nhận số vốn FDI lần lượt là 3 tỷ USD, 2,8 tỷ USD, 2,4 tỷ USD và 2,2 tỷ USD.
Năm 2017: Xuất hiện các cơ hội mới
Năm 2017, Việt Nam trong tâm thế sẵn sàng tiếp tục hướng phát triển hiện nay. Sau nhiều năm tăng trưởng nhanh, GDP bình quân đầu người của Việt Nam cuối năm 2016 ước tính đạt 2.215 USD, tăng 106 USD so với năm trước. Đến năm 2020, Chính phủ đặt chỉ tiêu GDP bình quân đầu người đạt 3.000 USD. Điều này phù hợp với xu hướng chung ở Việt Nam, nơi tầng lớp trung lưu dần dần nhiều hơn. Theo Tập đoàn Tư vấn Boston, với 16 triệu người vào năm 2014, số lượng người thuộc và trên tầng lớp trung lưu năm 2020 sẽ tăng gấp đôi và đạt mức 33 triệu. Cùng với lực lượng lao động trẻ, dồi dào đang ngày càng có kỹ năng cao, trước mắt, chẳng có dấu hiệu nào cho thấy Việt Nam sẽ chững lại.
Mẫu hình tăng trưởng của Việt Nam cho thấy những điểm tương đồng đáng chú ý với sự phát triển của Trung Quốc 1 thập niên trước. Tương tự với Trung Quốc thời kỳ đó, các cơ hội mới xuất hiện khi gia tăng tầng lớp trung lưu có thu nhập sau thuế cao hơn. Như vậy, hiện nay là thời điểm tốt hơn bao giờ hết để xâm nhập thị trường và vốn hóa các cơ hội được tạo ra nhờ gia tăng tiêu dùng trong nước. Do có nhu cầu lớn kiến thức chuyên môn nước ngoài nên việc tiếp cận các thị trường đem lại cơ hội cho một số lĩnh vực, bao gồm giáo dục, y tế, thực phẩm và đồ uống và thương mại điện tử. Người ta cho rằng, quan trọng là cần nhận thức một số lĩnh vực đặt ra những hạn chế đối với FDI, đồng thời, nhập khẩu và xuất khẩu Việt Nam cũng khác với các nước khác.
Bất chấp tiêu dùng trong nước gia tăng, vẫn có nhiều lĩnh vực đòi hỏi đầu tư lớn để bắt kịp các tiêu chuẩn khu vực. Ví dụ như, các cơ hội xuất hiện nhiều trong lĩnh vực hạ tầng cơ sở. Tắc nghẽn giao thông ở thành phố Hồ Chí Minh đang ngày càng khó giải quyết và thành phố đang tập trung cải thiện tình trạng này trong những năm tới. Một ví dụ nữa là năng lượng tái tạo, dự báo, lĩnh vực này sẽ phát triển trong những năm tiếp theo. Các hình thức dự án thường cởi mở với các nhà đầu tư tư nhân thông qua mô hình hợp tác công-tư, tạo cơ hội cho họ tham gia các dự án công bằng việc hợp tác rộng rãi với các thể chế công.
Tuy nhiên, trước tiên, Việt Nam chắc chắn đã tự củng cố vị thế một trung tâm sản xuất. Do lương ở Trung Quốc tăng khiến các nhà sản xuất phải chuyển dịch sang nơi khác nên Việt Nam hiện vẫn có tính cạnh tranh cao với mức lương tối thiểu từ 2.580.000 đồng đến 3.750.000 đồng tùy vùng. Điều khiến Việt Nam có những bước tiến hơn so với các đối thủ cạnh tranh là sự cởi mở. Bên cạnh sự hội nhập ASEAN và các hiệp định thương mại xuất phát từ tổ chức này, Việt Nam cũng đồng ý ký hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu, làm sâu sắc quan hệ với đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở bên ngoài Châu Á. Khi Mỹ rút khỏi Hiệp định TPP, Việt Nam nhanh chóng đảm bảo tăng trưởng thương mại toàn cầu không bị đình trệ bằng cách chuyển đổi trọng tâm sang Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực. Như vậy, bên cạnh các lĩnh vực khác, Việt Nam sẽ chứng kiến dòng vốn đầu tư tiếp tục chảy vào lĩnh vực may mặc và sản xuất điện tử.
Việc xây dựng các cơ sở sản xuất ở Việt Nam đòi hỏi thông tin chuyên sâu về nhiều khu vực của đất nước. Với các khu vực kinh tế đặc biệt thường đem lại động lực cho các nhà đầu tư, việc chọn lựa đúng địa điểm có thể được miễn thuế đáng kể. Ví dụ như, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu ở các khu vực chế biến xuất khẩu được miễn thuế hải quan và VAT đối với hàng xuất khẩu, trong khi hoạt động trong khu công nghiệp cũng có thể được hưởng nhiều ưu đãi thuế.
Chỉ số thuận lợi kinh doanh
Hướng đi của Việt Nam là rất đáng khích lệ. Kết quả là, chỉ số thuận lợi kinh doanh, trong khi đó vẫn dành chỗ cho sự cải thiện, đã gia tăng; theo báo cáo "Môi trường kinh doanh năm 2017" của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam xếp thứ 82 trong tổng số 190 quốc gia, tăng 9 bậc so với năm 2016. Thứ hạng này phần lớn là nhờ những nỗ lực của chính phủ. Bên cạnh việc tham gia các FTA nói trên, Việt Nam cũng đang tích cực tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước. Một nghiên cứu gần đây của Baker McKenzie ước tính rằng hoạt động IPO trong những năm tới sẽ tăng đột biến và ổn định từ 172 triệu USD năm 2016 lên 948 triệu USD trong năm 2019. Kể từ năm 2015, gần 170 công ty đã được tư nhân hóa và xu hướng này sẽ tiếp tục trong những năm tới. Ví dụ, Sabeco, một hãng sản xuất bia với giá trị ước tính 2 tỷ USD, dự định sẽ được tư nhân hóa vào năm 2017, và nhiều doanh nghiệp nhà nước lớn khác sẽ thực hiện trong những năm tới.
Mặc dù việc này tạo ra nhiều cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài, nhưng luôn luôn phải nhận thức những khó khăn khi kinh doanh ở Việt Nam và tuân thủ luật pháp địa phương. Do Việt Nam đang phát triển nhanh chóng nên các quy định được cập nhật thường xuyên và việc cập nhật các quy định hiện hành là rất quan trọng. Trong những năm qua, Việt Nam đã tạo ra nhiều động lực đầu tư cho các nhà đầu tư, và chẳng có lý do gì cho thấy nước này sẽ chấm dứt các động lực đó trong năm 2017.
Đối với năm 2017, Chính phủ Việt Nam đặt chỉ tiêu tăng trưởng GDP là 6,7% còn tăng trưởng những năm tiếp dự kiến sẽ đạt ít nhất 7%. Dự báo tốc độ tăng trường này phần lớn là nhờ thương mại gia tăng. Năm ngoái, Việt Nam đã ký 01 hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu. Theo đó, bên cạnh các điều khoản khác, Hiệp định này quy định, đến năm 2018 sẽ xoá bỏ thuế mậu dịch. Do việc ông Trump trở thành Tổng thống Mỹ đã dẫn tới sự sụt giảm khi Mỹ bãi bỏ Hiệp định TPP nên Việt Nam tiếp tục đa dạng hoá các đối tác kinh tế, chẳng hạn như thông qua việc tăng cường hội nhập ASEAN, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (bao gồm 3,4 tỷ người và có thể trở thành hiệp định thay thế cho Hiệp định TPP) và Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu.
Việt Nam đang ngày càng hấp dẫn đầu tư nước ngoài hơn khi tiếp tục đem lại những động lực đầu tư mới. Bài viết này phân tích thương mại Việt Nam năm 2016, nhận diện xu hướng và các cơ hội cho đầu tư nước ngoài năm 2017.
Phân tích FDI năm 2016: số lượng và đối tác
Các dòng vốn FDI đạt tầm cao mới
Do Việt Nam ngày càng dễ tiếp cận các khoản đầu tư nước ngoài nên các dòng vốn FDI trong những năm gần đây gia tăng mạnh mẽ và ổn định. Năm 2016, FDI tăng 24,4 tỷ USD, tăng 9% so với năm 2015. Trong số đó, 15,1 tỷ USD rót vào 2.556 dự án mới đăng ký, 1.225 dự án hiện được bổ sung 5,76 tỷ USD vào vốn của họ và các nhà đầu tư nước ngoài đã mua cổ phiếu của 2.547 công ty với tổng giá trị vượt mức 3,4 tỷ USD.
Hàn Quốc là quốc gia đầu tư FDI quan trọng của Việt Nam năm 2016 với tổng giá trị là 7 tỷ USD, phần lớn nhờ các khoản đầu tư của LG. Tổng cộng, các nhà đầu tư từ 95 quốc gia đã vốn hóa các cơ hội đầu tư tại Việt Nam. Hầu hết các khoản đầu tư đến từ Châu Á; quốc gia duy nhất ngoài Châu Á lọt vào top 10 nước nhà đầu tư FDI lớn nhất của Việt Nam là British Virgin Islands.
Xét về thương mại quốc tế, Việt Nam nỗ lực tăng xuất khẩu hàng năm thêm 8,6% vào mức tăng trưởng ấn tượng 29% năm 2015. Kết quả là, thương mại của Việt Nam năm 2016 thặng dư tới 2,1 tỷ USD, cao nhất trong sáu năm. Nhờ thương mại gia tăng, xuất khẩu và nhập khẩu tương ứng đạt 176,57 tỷ USD và 174, 47 tỷ USD nên tỷ lệ xuất khẩu trên GDP của Việt Nam hiện chiếm khoảng 90%, một trong những tỷ lệ cao nhất thế giới.
Các thị trường xuất khẩu hàng đầu trong 7 tháng đầu năm 2016 là Mỹ (22%), Trung Quốc (11,2%), ASEAN (9,9%), Nhật Bản (8,2%) và Hàn Quốc (6,2%), trong khi Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc (28,9%), Hàn Quốc (18,5%), ASEAN (14%) và Nhật Bản (8,6%). Liên minh Châu Âu là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất, giống với thương mại giữa Việt Nam với Mỹ, cán cân thương mại của Việt Nam với Liên minh Châu Âu tương đối khả quan.
Các ngành công nghiệp và các địa phương
Năm 2016 cho thấy, Việt Nam tiếp tục củng cố hơn nữa vị thế trung tâm sản xuất hàng đầu với phần lớn dòng vốn FDI chảy vào lĩnh vực sản xuất chế tạo, chiếm 63,7% FDI (15,5 tỷ USD). Tiếp theo là buôn bán ô tô, xe máy, và lĩnh vực bất động sản.
Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương nhận FDI lớn của Việt Nam, thu 3,4 tỷ USD (14%) trong tổng số vốn FDI. Các địa phương nổi tiếng khác là Hải Phòng, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai, nhận số vốn FDI lần lượt là 3 tỷ USD, 2,8 tỷ USD, 2,4 tỷ USD và 2,2 tỷ USD.
Năm 2017: Xuất hiện các cơ hội mới
Năm 2017, Việt Nam trong tâm thế sẵn sàng tiếp tục hướng phát triển hiện nay. Sau nhiều năm tăng trưởng nhanh, GDP bình quân đầu người của Việt Nam cuối năm 2016 ước tính đạt 2.215 USD, tăng 106 USD so với năm trước. Đến năm 2020, Chính phủ đặt chỉ tiêu GDP bình quân đầu người đạt 3.000 USD. Điều này phù hợp với xu hướng chung ở Việt Nam, nơi tầng lớp trung lưu dần dần nhiều hơn. Theo Tập đoàn Tư vấn Boston, với 16 triệu người vào năm 2014, số lượng người thuộc và trên tầng lớp trung lưu năm 2020 sẽ tăng gấp đôi và đạt mức 33 triệu. Cùng với lực lượng lao động trẻ, dồi dào đang ngày càng có kỹ năng cao, trước mắt, chẳng có dấu hiệu nào cho thấy Việt Nam sẽ chững lại.
Mẫu hình tăng trưởng của Việt Nam cho thấy những điểm tương đồng đáng chú ý với sự phát triển của Trung Quốc 1 thập niên trước. Tương tự với Trung Quốc thời kỳ đó, các cơ hội mới xuất hiện khi gia tăng tầng lớp trung lưu có thu nhập sau thuế cao hơn. Như vậy, hiện nay là thời điểm tốt hơn bao giờ hết để xâm nhập thị trường và vốn hóa các cơ hội được tạo ra nhờ gia tăng tiêu dùng trong nước. Do có nhu cầu lớn kiến thức chuyên môn nước ngoài nên việc tiếp cận các thị trường đem lại cơ hội cho một số lĩnh vực, bao gồm giáo dục, y tế, thực phẩm và đồ uống và thương mại điện tử. Người ta cho rằng, quan trọng là cần nhận thức một số lĩnh vực đặt ra những hạn chế đối với FDI, đồng thời, nhập khẩu và xuất khẩu Việt Nam cũng khác với các nước khác.
Bất chấp tiêu dùng trong nước gia tăng, vẫn có nhiều lĩnh vực đòi hỏi đầu tư lớn để bắt kịp các tiêu chuẩn khu vực. Ví dụ như, các cơ hội xuất hiện nhiều trong lĩnh vực hạ tầng cơ sở. Tắc nghẽn giao thông ở thành phố Hồ Chí Minh đang ngày càng khó giải quyết và thành phố đang tập trung cải thiện tình trạng này trong những năm tới. Một ví dụ nữa là năng lượng tái tạo, dự báo, lĩnh vực này sẽ phát triển trong những năm tiếp theo. Các hình thức dự án thường cởi mở với các nhà đầu tư tư nhân thông qua mô hình hợp tác công-tư, tạo cơ hội cho họ tham gia các dự án công bằng việc hợp tác rộng rãi với các thể chế công.
Tuy nhiên, trước tiên, Việt Nam chắc chắn đã tự củng cố vị thế một trung tâm sản xuất. Do lương ở Trung Quốc tăng khiến các nhà sản xuất phải chuyển dịch sang nơi khác nên Việt Nam hiện vẫn có tính cạnh tranh cao với mức lương tối thiểu từ 2.580.000 đồng đến 3.750.000 đồng tùy vùng. Điều khiến Việt Nam có những bước tiến hơn so với các đối thủ cạnh tranh là sự cởi mở. Bên cạnh sự hội nhập ASEAN và các hiệp định thương mại xuất phát từ tổ chức này, Việt Nam cũng đồng ý ký hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu, làm sâu sắc quan hệ với đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở bên ngoài Châu Á. Khi Mỹ rút khỏi Hiệp định TPP, Việt Nam nhanh chóng đảm bảo tăng trưởng thương mại toàn cầu không bị đình trệ bằng cách chuyển đổi trọng tâm sang Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực. Như vậy, bên cạnh các lĩnh vực khác, Việt Nam sẽ chứng kiến dòng vốn đầu tư tiếp tục chảy vào lĩnh vực may mặc và sản xuất điện tử.
Việc xây dựng các cơ sở sản xuất ở Việt Nam đòi hỏi thông tin chuyên sâu về nhiều khu vực của đất nước. Với các khu vực kinh tế đặc biệt thường đem lại động lực cho các nhà đầu tư, việc chọn lựa đúng địa điểm có thể được miễn thuế đáng kể. Ví dụ như, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu ở các khu vực chế biến xuất khẩu được miễn thuế hải quan và VAT đối với hàng xuất khẩu, trong khi hoạt động trong khu công nghiệp cũng có thể được hưởng nhiều ưu đãi thuế.
Chỉ số thuận lợi kinh doanh
Hướng đi của Việt Nam là rất đáng khích lệ. Kết quả là, chỉ số thuận lợi kinh doanh, trong khi đó vẫn dành chỗ cho sự cải thiện, đã gia tăng; theo báo cáo "Môi trường kinh doanh năm 2017" của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam xếp thứ 82 trong tổng số 190 quốc gia, tăng 9 bậc so với năm 2016. Thứ hạng này phần lớn là nhờ những nỗ lực của chính phủ. Bên cạnh việc tham gia các FTA nói trên, Việt Nam cũng đang tích cực tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước. Một nghiên cứu gần đây của Baker McKenzie ước tính rằng hoạt động IPO trong những năm tới sẽ tăng đột biến và ổn định từ 172 triệu USD năm 2016 lên 948 triệu USD trong năm 2019. Kể từ năm 2015, gần 170 công ty đã được tư nhân hóa và xu hướng này sẽ tiếp tục trong những năm tới. Ví dụ, Sabeco, một hãng sản xuất bia với giá trị ước tính 2 tỷ USD, dự định sẽ được tư nhân hóa vào năm 2017, và nhiều doanh nghiệp nhà nước lớn khác sẽ thực hiện trong những năm tới.
Mặc dù việc này tạo ra nhiều cơ hội cho nhà đầu tư nước ngoài, nhưng luôn luôn phải nhận thức những khó khăn khi kinh doanh ở Việt Nam và tuân thủ luật pháp địa phương. Do Việt Nam đang phát triển nhanh chóng nên các quy định được cập nhật thường xuyên và việc cập nhật các quy định hiện hành là rất quan trọng. Trong những năm qua, Việt Nam đã tạo ra nhiều động lực đầu tư cho các nhà đầu tư, và chẳng có lý do gì cho thấy nước này sẽ chấm dứt các động lực đó trong năm 2017.
